همه چیز راجع به اضطراب صبحگاهی

اضطراب صبحگاهی چیست؟

اگر شما هم هر روز صبح با استرس از خواب بیدار می‌شوید، باید بدانید که اضطراب صبحگاهی ریشه‌های روانی دارد و بسیار شایع است. این اضطراب، تعریف بالینی ندارد، اما معمولا آن را اضطرابی می‌شناسند که بلافاصله بعد از بیداری یا در ساعت اولیه‌ی بیداری در افراد ایجاد می‌شود.

اضطراب صبحگاهی به‌ میزان شدیدی استرس‌زا است، چون باعث می‌شود فرد روزش را به بدترین شکل ممکن شروع کند. مواردی مانند اختلال وسواس فکری یا اختلالات اضطرابی که حالتی شدیدتر هستند نیاز به درمان و مراجعه بهمتخصص مغز و اعصاب دارند.

ممکن است اضطرابِ صبحگاهی در طول روزهایی از بین برود، اما معمولا چون فرد روزش را با اضطراب صبحگاهی شروع می‌کند، تا زمانی که می خواهد مجددا به رختخواب برود هم میزان بالایی از استرس را با خود حمل خواهد کرد.1
 

علل اضطراب صبحگاهی

اغلب اوقات، علت اضطراب پیچیده‌تر از آن است که حدس‌زدنی باشد. اضطراب ساخته‌وپرداخته‌ی دهه‌ها تجربه، ژنتیک و انتخاب‌های زندگی است. عوامل اضطراب آن‌قدر زیاد هستند که شاید شناسایی دقیق دلیل اضطراب را غیرممکن کنند.

اما به‌طور کلی، فهم اضطراب صبحگاهی کمی ساده‌تر است، زیرا لزوما و به‌خودیِ‌خود نوع خاصی از اضطراب نیست، بلکه واکنشی به اضطراب است که چندین علت احتمالی دارد. علت‌های احتمالی اضطراب عبارت‌اند از:
 

۱. پیوستگی اضطراب

مطمئنا شایع‌ترین دلیلی که افراد را دچار اضطراب صبحگاهی می‌کند، داشتن اضطراب در طول روز است. وقتی از خواب بیدار می‌شوند، بدن‌شان سرشارِ از اضطراب این می‌شود که روزشان چگونه خواهد بود. این مورد به‌ویژه در کسانی شایع است که شغل‌های پُراسترسی دارند، اما ممکن است آنها را با وحشت‌زدگی یا حملات پانیک و سایر استرس‌های روزانه هم مواجه کند. بیدار شدن باعث می‌شود، بدن‌شان به‌خاطر احتمالِ یک روز پراسترس احساس ناراحتی کند که نتیجه‌ی آن اضطراب صبحگاهی است.
 

۲. کم‌خوابی و بدخوابی

اضطراب و استرس می‌توانند بر عادت‌های خواب هم تأثیر بگذارند، و چه‌بسا منجر به خوابی با‌کیفیت کمتر شوند. کسانی که نمی‌خوابند، احتمال دارد با اضطراب بیشتری بیدار شوند، چون بدن‌شان برای بازیابیِ خود از استرس‌های قبلی در تلاش است. کابوس‌ها و حمله‌های هراس هم می‌توانند به این احساس استرس و اضطراب بعد از بیداری دامن بزنند.
 

۳. تجربه‌های منفی صبحگاهی

اگرچه بیشتر مردم به دلیل فشارهایی ادامه‌ی روز اضطراب را تجربه می‌کنند، برخی افراد دچار اضطراب صبحگاهی می‌شوند، زیرا صبح روزهای گذشته‌ استرس زیادی را تحمل کرده‌اند. برای مثال، اگر چندین صبح متوالی بیدار شده‌اید و با همسرتان جروبحث کرده‌اید، ممکن است با این هشدار بیدار شوید و بیدارشدن‌تان اضطراب‌های بیشتری به‌همراه خواهد داشت.


 

۴. قهوه، رژیم غذایی و…

برخی افراد بلافاصله بعد از بیدارشدن قهوه می‌نوشند یا غذای چرب می‌خورند. این کارها هم می‌توانند منجر به احساس عصبی بودن و اضطراب شوند و صبح را پراسترس‌تر کند. البته این کمتر رایج است (مقدار کم قهوه معمولا باعث اضطراب نمی‌شود)، اما با وجود این اتفاق می‌افتد.

واقعیت این است که در بیشتر موارد، اضطراب صبحگاهی به این دلیل به‌وجود می‌آید که ذهن و بدن‌تان از استرس‌های روز یا اضطرابی که قرار است در طول روز تجربه کنید، می‌ترسد. این نتیجه‌ی تأسف‌بارِ زندگیِ با اضطراب است، اما متأسفانه میان آنهایی که علایم اضطراب دارند، بسیار شایع است.

اضطراب صبحگاهی ماندگار هم هست. همین که یک‌بار صبح‌تان را با احساس اضطراب شروع کنید، احتمال دارد هر روز صبح آن را احساس کنید، چون بدن‌تان با نگرانی اضطرابی از خواب بیدار می‌شود که منتظر تجربه‌‌ی آن از طرف شماست. درمان این بدون کمک یا تغییر در سبک زندگی، کمی دشوارتر است.2
 

علائم اضطراب صبحگاهی

اساسی ترین نشانه افسردگی از دست دادن علاقه نسبت به کارها یا فعالیت‌های مورد علاقه در گذشته است. در افسردگی صبحگاهی در واقع علائم اضطراب در اول صبح با شدت بیشتری خود را نشان می‌دهند و فرد مبتلا به اضطراب صبحگاهی، احساس بهتری تا آخر شب خواهد داشت. از نشانه‌های این نوع اضطراب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

مشکل در بیدار شدن از خواب و خارج شدن از رختخواب

کمبود انرژی شدید برای شروع روز

دشواری در انجام وظایف ساده مانند دوش گرفتن و درست کردن چای

خواب زیاد از حد

تاخیر و دشواری در فکر کردن و برنامه ریزی

بی توجهی یا عدم تمرکز 

ناامیدی شدید

تغییر در اشتها (غذا خوردن بیشتر یا کمتر از حد معمول)

هر چه از صبح می‌گذرد، علائم بالا کم رنگ تر شده و وضعیت رو به بهبود می‌رود.3
 

چطور اضطراب صبح‌گاهی را مدیریت کنیم؟

 

ارزیابی اضطراب

اولین کاری که باید انجام بدهید، ارزیابی نوع اضطراب است. این ارزیابی به شما می‌گوید که آیا اضطراب‌تان واقعی است یا عوامل اجتماعی دیگری در آن نقش دارند. بعضی از افراد معمولا اضطراب صبح‌گاهی را در صبح اولین روز هفته تجربه می‌کنند و نمی‌توانند پایان تعطیلات آخر هفته را بپذیرند. بعضی از افراد هم با ترس‌ها و نگرانی‌هایی مواج هستند که لحظه‌ای ذهن‌شان را رها نمی‌کند و هر صبح دوباره زندگی‌شان را مختل می‌سازد.4
 

کنار گذاشتن مقایسه

بعضی از افراد بعد از مواجهه با اضطراب صبح‌گاهی به خودشان می‌گویند که همه انسان‌ها با همین مشکل مواجه هستند و درنتیجه من نباید شکایتی داشته باشم. با این‌حال، دکتر هیلدا بورک (روان‌درمانگر) می‌گوید که اگر دائما با احساس اضطراب و نگرانی نسبت به روز پیش رو یا شغل خودتان مواجه هستید، انکار کردن این حالت و نادیده گرفتن آن کاملا نادرست است. اگر چنین حالت‌هایی به الگوی منظم و همیشگی تبدیل شوند، باید آن‌ها را جدی بگیرید و نزد پزشک بروید.4


 

پیاده‌روی ورزشی

اولین کاری که هر روز صبح باید انجام دهید، ورزش است. ورزش مهم‌ترین راهکاری است که می‌توانید انجام دهید. ورزش، به‌ویژه پیاده‌روی سریع، اگر از لحاظ فیزیکی قادر به انجامش باشید، هورمون‌های استرس را از بین می‌برد، آزادسازی انتقال‌دهنده‌های عصبی در مغزتان را افزایش می‌دهد، ماهیچه‌ها‌یتان را خسته می‌کند و به این ترتیب، منجر به بهبود کلی سلامت ذهنی و جسمی می‌شود.

مطالعات متعدد نشان داده‌اند که ورزش روزانه به اندازه‌ی برخی داروهای مهم اضطراب یا حتی قدرتمندتر از آنها عمل می‌کند. وقتی صبح بیدار می‌شوید، بدن‌تان انرژی زیادی از خواب به‌دست آورده و همه‌ی این اضطراب باید کاهش پیدا کند تا روز بهتری داشته باشید. ورزش پس از بیداری، مثل دویدن، دوچرخه‌سواری یا هر چیزی دیگری که می‌توانید انجام دهید، سریع‌ترین و بهترین روشی است که اضطراب را به‌طور چشم‌گیری کاهش می‌دهد.2

صادق بودن با خود و دیگران

در هر وضعیت روانی‌ای که قرار دارید، همواره با خودتان و دیگران صداقت داشته باشید. افرادی که وانمود می‌کنند تا خودشان را مضطرب، افسرده و ناراحت نشان ندهند، درحال انکار خودشان هستند و انرژی مضاعفی را به این وانمود کردن اختصاص می‌دهند. اگر خارج شدن از خانه به قصد رفتن به دانشگاه یا محل کار واقعا برای شما آزاردهنده است، حتما این موضوع را به همسر یا دوستان خودتان بگویید.4
 

شروع با تغییرات کوچک

اگر توانسته‌اید که محرک‌های اضطراب صبح‌گاهی را شناسایی کنید، در گام بعدی باید دست به تغییر بزنید. البته این تغییرات زمانی موفق خواهند بود که تغییراتی حساب‌شده، کوچک و گام‌به‌گام باشند، نه تغییراتی آرمان‌گرایانه و عجیب‌وغریب. همین تغییرات کوچک می‌توانند به‌مرور زمان احساس آرامش مطلوبی در شما به‌وجود بیاورند و کنترل زندگی را برای شما امکان‌پذیر سازند.4

پینوشتها
1.www.virgool.io
2.www.chetor.com
3.www.honarehzendegi.com
4.www.psychnews.ir